Хятад хэлний анхан шатны өгүүлбэрүүдийг ойлгох нь энэ хэлний суурийг тавихад чухал үүрэгтэй. Хятад хэлний үндсэн өгүүлбэрийн бүтэц, түгээмэл ашиглагддаг өгүүлбэрийн загваруудыг жишээтэйгээр тайлбарлая.
1. Нэр Үг + Бий (Noun + 是 shì)
Энэ өгүүлбэрийн бүтэц нь “A бол B” гэсэн утгыг илэрхийлдэг.
- Жишээ:
- 我是学生 (Wǒ shì xuéshēng) – Би оюутан.
- 他是老师 (Tā shì lǎoshī) – Тэр багш.
2. Сайн уу? (你好 nǐ hǎo)
Хятад хэлний хамгийн энгийн мэндчилгээний өгүүлбэр.
- Жишээ:
- 你好！(Nǐ hǎo!) – Сайн уу!
3. Нэр Үг + Байхгүй (Noun + 没有 méiyǒu)
Энэ өгүүлбэрийн бүтэц нь “A байхгүй” гэсэн утгыг илэрхийлдэг.
- Жишээ:
- 我没有钱 (Wǒ méiyǒu qián) – Надад мөнгө байхгүй.
- 他没有车 (Tā méiyǒu chē) – Түүнд машин байхгүй.
4. Нэр Үг + Байршилд Байх (Noun + 在 zài + Байршил)
Энэ өгүүлбэрийн бүтэц нь “A нь B байршилд байна” гэсэн утгыг илэрхийлдэг.
- Жишээ:
- 我在学校 (Wǒ zài xuéxiào) – Би сургууль дээр байна.
- 她在家 (Tā zài jiā) – Тэр гэртээ байна.
5. Асуух өгүүлбэр (Question Sentences)
Хятад хэлний асуудаг өгүүлбэрүүд ихэвчлэн “吗 (ma)” буюу асуултын үг эсвэл “什么 (shénme)” буюу “юу” гэсэн асуултын үгийг ашигладаг.
- Жишээ:
- 你好吗？(Nǐ hǎo ma?) – Сайн уу?
- 你叫什么名字？(Nǐ jiào shénme míngzì?) – Чиний нэр хэн бэ?
6. Дуртай / Дургүй (Like / Dislike)
Энэ өгүүлбэрийн бүтэц нь “A-д B-д дуртай / дургүй” гэсэн утгыг илэрхийлдэг.
- Жишээ:
- 我喜欢苹果 (Wǒ xǐhuān píngguǒ) – Би алиманд дуртай.
- 我不喜欢香蕉 (Wǒ bù xǐhuān xiāngjiāo) – Би гадилд дургүй.
7. Ажил, Үйлдэл (Action Sentences)
Хятад хэлэнд үйл үг нь ихэвчлэн өгүүлбэрийн эхэнд байрлана.
- Жишээ:
- 我吃饭 (Wǒ chī fàn) – Би хоол идэж байна.
- 他看书 (Tā kàn shū) – Тэр ном уншиж байна.
8. Байрлал заасан өгүүлбэр (Prepositional Sentences)
Угтвар үгс ашиглан байрлалыг заасан өгүүлбэрүүд.
- Жишээ:
- 书在桌子上 (Shū zài zhuōzi shàng) – Ном ширээн дээр байна.
- 猫在椅子下 (Māo zài yǐzi xià) – Муур сандлын доор байна.
9. Хүсэл илэрхийлэх (Want)
“要 (yào)” буюу “хүсэх” гэдэг үйл үгийг ашиглан хүслээ илэрхийлнэ.
- Жишээ:
- 我要水 (Wǒ yào shuǐ) – Би ус хүсэж байна.
- 她要咖啡 (Tā yào kāfēi) – Тэр кофе хүсэж байна.
10. Цаг хугацаа заасан өгүүлбэр (Time Sentences)
Цаг хугацааг заасан өгүүлбэрүүд нь өгүүлбэрийн эхэнд байрладаг.
- Жишээ:
- 今天我去公园 (Jīntiān wǒ qù gōngyuán) – Өнөөдөр би парк явна.
- 明天他来我家 (Míngtiān tā lái wǒ jiā) – Маргааш тэр манай гэрт ирнэ.
Дүгнэлт
Хятад хэлний анхан шатны өгүүлбэрүүдийг ойлгож, зөв ашиглах нь хэл сурах анхны алхам болно. Эдгээр өгүүлбэрийн бүтцийг ойлгосноор та хятад хэлний үндсэн дүрмүүдийг ойлгож, цаашид хэлний мэдлэгээ өргөжүүлэхэд амархан байх болно. Эдгээр жишээнүүдийг байнга давтаж, дадлага хийх нь хэл сурах үр дүнтэй аргын нэг юм.
